Ze zijn snel, duur en ongereguleerd: minikredieten voor mkb’ers

Start-ups storten zich op minileningen voor kleine ondernemers die snel geld nodig hebben. Een uitkomst soms, voor die bedrijven. Maar 40 procent rente per jaar is wel weer heel duur.

De nieuwe vestiging in Amsterdam was bijna klaar toen Michel Wit van Wit Mobiliteit, leverancier van scootmobielen, rollators en trapliften, hoorde dat de bank de financiering afblies. Wit had gerekend op een krediet van 50.000 euro, nodig om voorraad te kopen voor zijn winkel. Maar de bank durfde het niet aan, volgens Wit omdat het zijn twee jaar oude bedrijf ontbrak aan voldoende track record.

Een lege etalage bij opening zag Wit niet zitten, net zomin als uitstel. Via een bemiddelaar kwam hij uit bij Secash, een jong bedrijf uit Den Haag dat „snel en flexibel” leningen verstrekt, zonder ingewikkelde voorwaarden of „kleine letters”. Hoeveel rente Wit moest betalen, weet hij niet meer precies. Wel dat het een „duur krediet” was. Logisch, vindt hij. „Het geld stond binnen 24 uur op mijn rekening.”

Hoewel cijfers ontbreken, wijst alles erop dat snel krediet voor het midden- en kleinbedrijf (mkb) een groeimarkt is, nog los van de toename van crowdfunding. Steeds meer bedrijven bieden ‘minileningen’ aan: kredieten tot een paar ton met meestal korte looptijden, die online aangevraagd en vrijwel meteen verstrekt worden. Vaak tegen vette rentes. Secash, sinds 2016 actief, is een van die partijen. Andere namen, onder meer: Swishfund (ook bekend als Kredietvooruit), Spotcap, het Britse FundingCircle, Bridgefund en New10.

Zij richten zich op bedrijven die snel duidelijkheid willen over een kredietaanvraag. Of op ondernemers, vaak in horeca of detailhandel, die weinig kans maken bij een traditioneel bankloket. Omdat ze te klein zijn, te jong, te weinig succesvol. Sinds de financiële crisis kijken banken kritischer naar kredietaanvragen, klagen mkb'ers al jaren. Dat laat ruimte voor alternatieve aanbieders, zelf veelal gefinancierd door institutionele beleggers op zoek naar rendement.

Snel en makkelijk

Wie vluchtig kijkt, ziet weinig verschil tussen nieuwelingen op de markt. Allemaal schermen ze met snelheid en gemak. Antwoord binnen een dag, nadat jaarstukken of rekeningafschriften online zijn ingediend.

Maar er is wel degelijk onderscheid, zegt Carlo van der Weg van adviesbureau Credion. Maximale looptijden, hoogte van de leningen, rentepercentages, voorwaarden en doelgroepen lopen flink uiteen. Zo ook de boodschap die de kredietverschaffers uitdragen. Sommige, meer behoedzame spelers worden liever niet met avontuurlijke nieuwkomers geassocieerd, blijkt uit een rondgang.

Dat geldt bijvoorbeeld voor Spotcap, sinds 2015 in Nederland actief en al ruim 100 miljoen aan leningen verstrekt. Dit bedrijf ziet zichzelf als degelijke fintech-onderneming die hetzelfde doet als een traditionele bank. Maar dan als specialist, en dus beter en sneller. „Alles draait bij ons om de technologie achter de risicoanalyse”, zegt oprichter en directeur Niels Turfboer, voorheen werkzaam voor zowel ABN Amro als ING. Spotcap – leningen tot 3 ton met een maximale looptijd van twee jaar – vereist van kredietnemers een jaaromzet van minimaal 2 ton en ten minste twee jaar bedrijfshistorie.

Ook het Amsterdamse New10, net een jaar oud en met naar eigen zeggen al „tientallen miljoenen’’ aan verstrekte kredieten op de teller, hoort in het traditionele kamp. Logisch ook. New10 – leningen tot 1 miljoen euro, looptijd tot vijf jaar – is een dochteronderneming van ABN Amro. Om bij New10 te kunnen lenen, moet een bedrijf winstgevend zijn én minimaal een ton omzetten.

Motherf*cking banks

Aan de andere kant van het spectrum vinden we Swishfund (2016). Dit Bussumse bedrijf – „naar BKR-registraties en businessplannen kijken we niet” – van voormalig cameraman en tv-dienstverlener Bart-Jan van Genderen maakte afgelopen maanden veel reclame met een Engelstalig tv-spotje. Daarin worden de „motherf*cking banks”, hun getreuzel en strenge voorwaarden belachelijk gemaakt. Kom naar Swishfund, is het verhaal, daar krijg je wél vlot een lening van maximaal 2,5 ton, en het is nog „voordelig” ook.

Hoe voordelig, dat is de vraag. Rentepercentages zijn door de bank genomen niet mals. Swishfund spreekt van „premies” tussen de 0,8 en 2,33 procent. Per maand. Plus een afsluitprovisie tussen de 1 en 6 procent van de hoofdsom. Op jaarbasis komt de rente zo al gauw uit boven de 20 procent, te innen als percentage van de (pin)omzet. Spotcap heeft het over een gemiddelde jaarrente van zo’n 15 procent, op het oog vergelijkbaar met Secash, terwijl bijvoorbeeld New10 vergoedingen rekent vergelijkbaar met die van de bank (2,7 tot maximaal 8,5 procent per jaar). Daar staat tegenover dat New10, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Spotcap, wél zekerheden eist.

Geen regels

Wat vooral opvalt, is de enorme verscheidenheid. Anders dan bij hypothecair of consumentenkrediet gelden voor zakelijke leningen namelijk geen regels, geen zorgplicht.

„Soms zien we jaarlijkse rentes tot wel 40 procent”, zegt Van der Weg van Credion. „Dat is heel duur geld, en niet iedere ondernemer lijkt zich daar voldoende van bewust. Overigens staan er ook flinke risico’s voor de kredietverlener tegenover.” Van der Weg vindt de snelle minileningen daarom vooral geschikt als „aanvullende financiering”, of voor bedrijven in noodsituaties.

Vanuit MKB-Nederland klinkt intussen de roep om „een gedragscode” die moet voorkomen dat kleine ondernemers exorbitant dure leningen aangaan omdat ze klem zitten of de kosten niet goed overzien. „We vinden het goed dat er meer aanbod is gekomen”, zegt Rob Wolthuis van de belangenclub. „Maar als de sector zichzelf niet reguleert, klopt straks de toezichthouder aan.”

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft aanbieders van flitskrediet voor consumenten de voorbije jaren sterk aan banden gelegd. Voor zakelijk krediet heeft de AFM echter geen wettelijk mandaat, laat de toezichthouder weten. Turfboer van Spotcap is niet bang voor regulering. Integendeel, hij is er voorstander van omdat hij zegt zich zorgen te maken over „een aantal spelers in de markt”, zonder namen te noemen. Om ongelukken tegen te gaan pleit Turfboer voor een renteplafond voor klein zakelijk krediet.

Michel Wit van Wit Mobiliteit heeft zijn lening bij Secash inmiddels netjes afbetaald. Hij kijkt er met een goed gevoel op terug. En bovendien: „Als startende ondernemer heb je niet zoveel te kiezen.”

Klik hier voor het online artikel op NRC

Bron: NRC, Joris Kooiman, 24 september 2018